گرچه اکثر والدین دوست دارند هر کاری که می توانند انجام دهند تا علائم سرماخوردگی در کودکشان بهبود یابد اما پزشکان داروهای سرماخوردگی و ضدسرفه را هرگز برای خردسالان زیر ۴ سال توصیه نمی کنند.

 آکادمی پزشکان خانواده در آمریکا چندین جایگزین مناسب را برای بهبود علائم سرماخوردگی در این گروه سنی ارائه کرده اند که باید به جای دارو استفاده شوند.

متخصصان این آکادمی توصیه می کنند:

- کودک خود را به استراحت زیاد تشویق کنید.

- مایعات زیاد به کودک خود بدهید.

- برای درمان گرفتگی بینی از قطره های محلول آب نمک برای کودک استفاده کنید.

- به هنگام شب در اتاق کودک یک دستگاه بخور سرد قرار دهید.

- شیر آب داغ را در حمام باز کنید به طوری که حمام بخار کند و سپس از کودک خود بخواهید در حالی که دوش آب باز است در فضای بخار کرده حمام و خارج از وان بنشیند و بخار آب گرم را تنفس کند.

فراموش نکنید هیچ داروئی نمی تواند باعث شود که ویروس سریعتر از بدن کودک شما خارج شود، اما شما می توانید با اطمینان یافتن از این که او به مقدار لازم استراحت کرده و مایعات کافی دریافت می دارد، به فرزندتان کمک کنید تا احساس بهتری داشته باشد.

تغذیه در سرما خوردگی

سرماخوردگی به مفهوم عفونت بینی وگلو میباشد . که معمولا بیضرر بوده و دارای علائمی مانند آبریزش بینی ,گلودرد , سرفه و عطسه  میباشد.

بیش از200 نوع ویروس در ایجاد سرما خوردگی نقش دارند و بنا براین علائم آن بسته به نوع ویروس ایجاد کننده میتواند کاملا متفاوت باشد .

بروز سرما خوردگی در افراد بزرگسال بین 4-2 بار در سال و در کودکان, بخصوص در سنین قبل از مدرسه بین 10-6 باردر سال کاملا طبیعی است .افراد مبتلا به سرما خوردگی باید بعد از 2-1  هفته احساس بهبودی کامل کنند ودر غیر اینصورت باید به پزشک مراجعه نمایند تا از نظر بروز عوارض باکتریال سرماخوردگی مانند عفونت ریه ها , سینوس ها , یا گوش ها مورد بررسی قرار گیرند .

علائم ونشانه های سرماخوردگی :

علائم سرما خوردگی معمولا بعد از 3-1 روز بعد از تماس با ویروس سرما خوردگی بروز می کند  و  شامل این موارد است:

• گرفتگی یا آبریزش بینی
• خارش گلو یا گلو درد
• سرفه
• احتقان
• سردر یا بدن درد
• آبریزش از چشم
• تب پائین
• احساس خستگی مختصر
• با پیشرفت سرما خوردگی ترشحات بینی میتواند بتدریج غلیظ تر و زرد رنگ ویا سبز رنگ شود

یکی از مشخصه های قابل توجه افتراق دهنده ی بین سرما خوردگی و سایر بیماریهای ویروسی این است که در سرما خوردگی معمولا تب بالا وجود نداشته و بر خلاف سایر بیماریهای ویروسی احساس خستگی شدیدی وجود ندارد .

 علل سرما خوردگی :

رینو ویروس ها شایع ترین عامل بشمار میروند که شدیدا هم قابل سرایت میباشند . راه ورود ویروس به بدن  دهان یا بینی است اما در این بین دستها هم نقش مهمی ایفا میکنند .

ویروسها بدنبال سرفه ,عطسه و یا حتی حرف زدن در هوا پخش میشوند .اما از طریق تماس دستها با اشیائی که قبلا دستهای آلوده به ویروس با آن در تماس بوده(مانند :گوشی تلفن ,لیوان, حوله  ...) نیز قابل انتقال است.بدنبال تماس دست های آلوده با چشم ها ؛دهان یا بینی عفونت سرما خوردگی انتقال میابد.
 

عوامل زمینه ساز سرماخوردگی :

خردسالان و کودکان در سنین قبل از دبستان بسیار مستعد ابتلا به سرما خوردگی میباشند زیرا هنوز به اکثر ویروسهای سرماخوردگی مقاومت پیدا نکرده اند . بعلاوه کودکان اکثر اوقات خودرا در جمع سایر کودکان میگذرانند و در خصوص شستن دستهای خود و مراقبت دهانی هنگام عطسه و سرفه کمتر توجه دارند .

با افزایش سن نسبت به بسیاری از ویروسهای سرماخوردگی مقاومت ایجادمیشود و بنابراین شیوع ابتلا به سرما خوردگی بتدریج و با افزایش سن کاهش میابد. در بزرگسالان ضعیف شدن سیستم ایمنی به هردلیل و یا وجود آلرژی ها میتواند یک عامل زمینه ساز ابتلا به سرما خوردگی به شمار رود.

بروزسرماخوردگی در پائیز و زمستان بیشتر است که علت آن تجمع بیشتر دانش آموزان در کلاسهای درس و از طرف دیگر خانه نشینی بیشتر در این فصول است .در مناطقی که فصل زمستان ندارند سرما خوردگی در فصول بارانی شایعتر است.
 

چه زمانی یک بیمار سرماخورده باید به پزشک مراجعه نماید؟

1-     تب بالای 39 درجه
2-     تب بالا همراه با خستگی یا بدن درد
3-     تب بالا همراه تعریق و لرز یا با سرفه ,همراه خلط رنگی
4-     وقتی که با گذشت زمان علائم بجای بهتر شدن بدتر شوند یا بیشتر از 10 روز طول بکشند.

اطفال معمولا درطی سرما خوردگی نسبت به بزرگسالان بدحالترند ودچار عوارضی مانند عفونت گوشها میشوند.

اطفال رادر صورت وجود هر یک از علائم زیر باید نزد پزشک برد:

1-     تب بالای 39 درجه ,وجود لرز یا تعریق
2-     تبی که بیشتر از 3 روز طول بکشد
3-     وجود استفراغ یا درد شکم
4-     خواب آلودگی غیر متعارف
5-     سر درد شدید
6-     وجود تنفس مشکل
7-     گریۀ مداوم
8-     گوش درد
9-     سرفۀ مداوم

عوارض سرما خوردگی:

1-عفونت حاد گوش میانی: این عارضه خصوصا در اطفال نسبتا شایع است و بدنبال ارتشاح باکتری یا ویروس از ورای پردۀ گوش رخ میدهد . علائم بصورت گوش درد, ترشحات سبز یا زرد رنگ از بینی و برگشت تب پس از یک بهبودی نسبی از سرماخوردگی میباشد . ممکن است بیقراری هم وجودداشته باشد.
2-خس خس سینه : در بیماران آسمی سرماخوردگی میتواند باعث ایجاد خس خس سینه شود.
3-سینوزیت
4-سایر عفونت های ثانویه مثل گلودر چرکی, سینه پهلو, برونشیت در بزگسالان و خروسک دراطفال

 بروز هر کدام از عوارض فوق نیازمند مراجعه به پزشک جهت درمان میباشد.

درمان سرماخوردگی:

در واقع هیچ راه درمان قطعی برای سرماخوردگی وجود ندارد و این بیماری باید خود بخود خوب شود..آنتی بیوتیک ها و داروهای مشهور به سرما خوردگی هیچکدام فایده ای نداشته و البته اکثرا دارای عوارضی میباشند.

با اینحال در مورد بعضی درمان های معمول نکاتی ذکر میگردد:

1-مسکن ها :مانند استامینوفن که برای کاهش درد و تب استفاده میشود البه مصرف زیاد آن میتواند برای کبد عارضه دار باشد.

2-قطره ها و اسپری های ضداحتقان بینی :بزرگسالان از این داروها برای مدت طولانی نباید استفاده کنند زیرا خودشان میتوانند ایجاد احتقان و التهاب مخاط بینی و گرفتگی بینی نمایند و در خصوص اطفال باید گفت که از این داروها اصلا نباید استفاده کرد.

3-شربت های ضد سرفه :مصرف این شربت ها توسط انجمن پزشکان متخصص ریه در آمریکا به شدت نهی شده است و معتقدند این داروها هیچ تاثیری در درمان علت اصلی سرفه در سرما خوردگی ندارد .انجمن فوق مصرف هرگونه داروی ضد سرماخوردگی و شربت سینه را در اطفال زیر 14 سال مبتلا به سرما خوردگی به شدت نهی کرده است .مرکزکنترل بیماریها در آمریکا تجویز داروهای ضد سرفه و سرما خوردگی را در بچه های زیر2 سال ممنوع کرده است. سرفه های ایجاد شده بدنبال سرما خوردگی معمولا تحت هر شرایطی 3-2 هفته طول کشیده و با هیچ داروئی قابل کنترل نمی باشد  . اگر بیش از این طول بکشد حتما نیازمند ویزیت پزشک است .

4-ویتامین C و روی : مصرف این ویتامین اثری د رشیوع سرما خوردگی ندارد اما تاثیر کمی در روی کاهش مدت و شدت علا ئم سرماخوردگی دارد . طبق بعضی از مطالعات مصرف قرص های روی تا حدودی باعث کاهش علائم سرما خوردگی شده است .

پیشگیری از سرماخوردگی :

بدلیل تنوع و تعدد ویروس های ایجاد کنندۀسرما خوردگی ؛ هیچ واکسن موثری علیه سرما خوردگی وجود ندارد .. اما انجام بعضی از مراقبت ها تا حدودی میتواند مانع از گسترش ویروس ها شود :

1-شستن دست ها : باید دستها را چندین بار در روز و به طور کامل با آب و صابون شست .

2-شستن و ضد عفونی کردن وسایل خانه مثل وسایل آشپزخانه ؛حمام ؛ و وسایل بازی بچه ها

3-استفاده از دستمال کاغذی در موقع سرفه و عطسه صورت گرفته و سپس دستمال دور انداخته شده و دستها شسته شود. بایدبه بچه ها آموزش داد که زمانی که دستمال ندارند ؛ هنگام سرفه و عطسه بجای دستها ؛ گودی آرنج را بجای دستانشان جلوی دهان خود بگیرند.

4-از ظروفی مانند لیوان و قاشق بصورت مشترک استفاده نشود

5-از تماس طولانی با افراد سرما خورده اجتناب گردد.

6-دقت لازم در مورد بهداشت مهد کودک ها انجام گرفته و از ورود کودکان بیمار به آنجا ممانعت بعمل آید.

تغذیه و سایر مراقبت های لازم در زمان سرما خوردگی :

1- مصرف مایعات مانند آب ,آّب میوه ,چای , سوپ , و مانند آن در طی سرما خوردگی توصیه میشود تا جایگزین مایعات از دست رفته از راه ترشحات و تب شوند . مصرف الکل و سیگار باعث تشدید علائم میشود .

2- مصرف سوپ مرغ : امروزه معلوم شده است که سوپ مرغ اولا بعنوان یک ضد التهاب عمل میکند و ثانیا باعث تسریع تخلیه مخاط و ترشحات از بینی و بهبودی احتقان میشود که این مسئله باعث کاهش مدت زمان تماس ویروس ها با مخاط پوششی بینی میگردد و در بهبود علائم موثر است.

3- استراحت : اگر بیمار دچار تب , سرفه های شدید ,و بیحالی میباشد حتما در خانه استراحت نماید . حداقل فایده آن این است که دیگران را مبتلا نمیکند ؛و در محل کار حتما از ماسک استفاده نماید.

4- تنظیم دما و رطوبت اتاق : دمای اتاق باید گرم بوده و داغ نباشد و اگر هوا خشک است ا زیک مرطوب کننده استفاده شود .البته دستگاه رطوبت ساز باید تمیز باشد تا محلی برای رشد میکروبها و قارچ ها نگردد.

5- تسکین گلو درد : غرغره کردن آب نمک گرم یا نوشیدن مخلوط آب لیمو ترش با عسل به تسکین گلو درد و کاهش سرفه ها کمک میکند .

6- استفاده از قطره های بینی نمکی باعث کاهش احتقان بینی میشود و خصوصا در اطفال به غذا خوردن و خواب بهتر آنها کمک میکند.

سرما خوردگی (آنفولانزا) علائم و دلایل آن

سرما خوردگی آنفولانزا

مردم برای کاهش علائم و نشانه های سرماخوردگی آسپرین مصرف می کنند اما تحقیقات نشان داده است که آسپرین تعداد ویروس های سرماخوردگی در ترشحات بینی را افزایش داده و در نتیجه شانس سرایت بیماری را از شخصی به شخص دیگر افزایش می دهد؛ بنا بر نظر سازمان ملی تحقیقاتی آلرژی و بیماری های واگیردار آمریکا، انجمن متخصصین اطفال آمریکا توصیه می کنند که نباید به بچه ها و نوجوانان آسپرین یا هر داروی دیگر که حاوی آسپرین است جهت درمان بیماری های ویروسی - به خصوص آبله مرغان و آنفلوانزا- تجویز شود. نتیجه تحقیقات پزشکی حاکی از این است که استفاده از آسپیرین برای درمان بیماری های ویروسی سرماخوردگی در کودکان باعث بیماری REYE می شود. این بیماری می تواند باعث زیان های غیر قابل جبران مغز و کبد شود و در مواقعی مرگ اطفال را نیز به دنبال داشته باشد.

بیمارى سرماخوردگى گاه به علت ضعف عمومى و كاهش مقاومت بدن روى مى ‌دهد. در این حالت فرد بیمار نیاز به استراحت، مصرف ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C و تنفس هواى مرطوب و تمیز دارد.

بیمارى سرماخوردگى گاه به علت ضعف عمومى و كاهش مقاومت بدن روى مى ‌دهد. در این حالت فرد بیمار نیاز به استراحت، مصرف ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C و تنفس هواى مرطوب و تمیز دارد. اما علت مهم دیگرى كه موجب سرماخوردگى مى ‌شود حمله‌ هاى ویروسى است. بیمارى سرماخوردگى در این حالت آنفلوآنزا نامیده مى ‌شود و اگرچه با نشانه ‌هاى عمومى سرماخوردگى مانند تب، ریزش آب بینى، سرفه و ضعف عمومى همراه است، بیمارى شدت بیشترى دارد و گاه نیز با درد مفاصل همراه است.

نشانه های ابتلا به سرماخوردگی شدید

- بالا بودن درجه حرارت بدن ( درجه حرارت بدن به مدت بیش از دو روز بیشتر از 8/37 درجه سانتی گراد باشد )

- ابتلا به درد ناگهانی یا ترشح از یك یا دو گوش

- احساس درد در گوش خود و ادامه آن به مدت بیش از چند روز

- آبریزش و گرفتگی بینی بیش از 10 روز

- سرفه همراه با خلط غلیظ و بدبوی زرد و سبز رنگ

- گلودرد بیش از 48 ساعت به هنگام بلع غذا

- حساسیت های پوستی یا جلدی غیر قابل توجیه

- سفتی گردن همراه با سردرد مداوم

- درد در ناحیه سینوزیت ها، تب و ترشحات زرد یا سبز رنگ بینی كه بیش از 48 ساعت طول بكشد

تا به حال بیش از 200 نوع ویروس سرماخوردگى شناسایى شده ‌اند كه تعداد آنها هر ساله نیز افزایش مى‌یابد. این ویروس ‌ها همگى سرما دوست هستند و اغلب نیز در مجارى تنفسى به صورت غیرفعال زندگى مى‌ كنند. زمانی كه زمینه مناسب مثل سرد شدن هوا فراهم شود‌ ویروس‌ ها فعال مى ‌شوند.

از آنجایی که درمان خاصی برای سرماخوردگی و آنفلوانزا وجود ندارد، «پیشگیری» بهترین سلاح برای مقابله با این عوامل ویروسی است.شستن دست ها و لمس نکردن صورت، راه های ساده اما مؤثر برای جلوگیری هستند.

یکی از عادت های اشتباهی که مردم دارند این است که در هنگام سرماخوردگی یا آنفلوانزا، دستمالی را که برای عطسه یا سرفه استفاده کرده اند در جیب یا دست خود نگه می دارند و مجدداً آن را مورد استفاده قرار می دهند. این راه بسیار ساده ای است که عوامل بیماری دوباره به بدن انتقال یابند و بتوانند باعث تشدید بیماری شوند. بیماران باید دستمال مورد استفاده را پس از یک بار مصرف فوراً دور بیندازند. یک اشتباه معمول دیگر آن است که با فشار بینی خود را در یک دستمال تمیز می کنند. فشار هوا باعث می شود که مقداری از ترشحات بینی که حاوی ویروس ها و میکروب ها هستند را به سینوس های زیر چشم انتقال دهند و باعث عفونت سینوسی شوند.

در علم ژنتیك ویروس سرماخوردگى از هوشمندترین نوع ویروس‌ ها به شمار مى‌آید. به دلیل آنكه این ویروس به سرعت نسبت به آنتى‌ بیوتیك ها مقاوم مى ‌شود. ویروس سرماخوردگى در یك پوشش یا كپسول مخصوص قرار گرفته است كه از ویروس محافظت مى‌ كند. با از بین رفتن این پوشش، ویروس نیز از بین مى‌ رود. آنتى ‌بیوتیك ها نیز این پوشش را مورد حمله قرار مى ‌دهند. حال اگر ساختمان این پوشش كمى تغییر كند ویروس به نوع جدیدى تبدیل مى ‌شود كه براى از بین بردن آن نیاز به آنتى ‌بیوتیك جدید و یا مصرف همزمان چندین آنتى ‌بیوتیك است.

ویروس هوشمند بیمارى سرماخوردگى هر سال پوشش خود را كمى تغییر مى‌دهد. بدین ترتیب با وجود پیشرفت‌هاى چشمگیر علم پزشكى، سرماخوردگى یك بیمارى جدى و خطرناك به شمار مى ‌آید كه مى ‌تواند زمینه ابتلا به سایر بیماری ها مثل سینوزیت‌ یا عفونت ‌هاى ریوى را در فرد بیمار افزایش دهد. در سنین بالاى 60 سال سرماخوردگى ‌هاى ویروسى مى‌ توانند به مرگ بیمار منجر شوند.

ریشه كن كردن سرماخوردگى به علت تغییر سریع ساختمانى ویروس و مقاوم شدن آن نسبت به داروها و آنتى ‌بیوتیك ها مقدور نبوده است. اما تزریق واكسن سرماخوردگى، فرد را نسبت به این بیمارى مقاوم مى‌كند.

واكسن سرماخوردگى، ویروس ضعیف شده این بیمارى است كه به بدن تزریق مى‌شود. ورود این ویروس ضعیف شده به بدن سبب مى‌شود كه سیستم دفاعى بدن فعال شود و در حالت آماده باش باقى بماند. بدین ترتیب اگر ویروس سرماخوردگى به بدن حمله كند به علت فعال بودن سیستم دفاعى، به سرعت شناسایى می شود و از بین مى‌ رود.

از آنجا كه ویروس سرماخوردگى هر سال با یك تغییر كوچك به نوع جدیدى تبدیل مى‌شود، كمى پس از آغاز فصل سرما فعال‌ ترین نوع ویروس و میزان تغییر آن شناسایى مى ‌شود و واكسن جدید ضد سرماخوردگى ساخته مى‌شود. تا دو هفته بعد از واكسینه شدن به علت حضور ویروس ضعیف شده در بدن، قدرت سیستم ایمنى و دفاعى كاهش مى‌ یابد، به همین علت در طول این مدت بدن نیاز به مراقبت بیشترى دارد. مصرف خوراكى‌ هاى ویتامین ‌دار به خصوص میوه‌ ها نیز توصیه مى ‌شود.